Một ngày, Hoàng đế Đường Thái Tông hỏi Hứa Kính Tôn rằng: “Trẫm thấy trong số văn võ bá quan trong triều, khanh là người hiền năng nhất, vậy cớ sao lại có nhiều điều tiếng về khanh đến thế?”
Hứa Kính Tôn chắp tay thưa rằng:
“Tâu bệ hạ! Mưa mùa xuân như dầu, nông dân vì thế mà được mùa nên vui mừng khôn xiết, kẻ bộ hành lại vì nó trơn trượt mà thành ra khó chịu. Trăng mùa thu sáng vằng vặc như gương cao trên trời sáng tỏ bốn phương, bậc thi nhân nâng chén thưởng nguyệt, ngâm thơ, nhưng bọn đạo chích lại vì ánh trăng quá sáng tỏ mà thêm phần căm ghét. Thiên địa toàn năng không gì không thể ấy vậy mà còn khiến người yêu kẻ ghét, không thể thoả mãn tất cả mọi người. Còn hạ thần dẫu sao cũng chỉ một kẻ phàm trần thì sao tránh khỏi kẻ trách người chê? Thần cũng không có cơm rượu đủ đầy để đi điều tiết miệng lưỡi thị phi của người đời.
Hơn nữa lời nói thị phi vốn dĩ chẳng thể chỉ nghe mà tin, nghe rồi cũng phải bình tâm mà suy xét. Cũng như bậc thiên tử tin lời thị phi thì quan thần bị hại, cha mẹ tin lời thị phi thì con cái bị ruồng bỏ, vợ chồng tin lời thị phi thì gia đình ly tán, bạn bè nghe lời thị phi thì đoạn nghĩa ân tình, người thân nghe lời thị phi thì xa rời cách biệt, xóm giềng nghe lời thị phi thì bị chia cắt. Nhân sinh thân cao bảy thước cần phải thận trọng đối với những lời nói truyền miệng đưa tin. Điều tiếng thế gian còn độc hại hơn rắn rết, sắc bén hơn gươm đao, giết người mà không thấy máu. Ai là người chưa từng nói qua người khác, ai là người chưa từng bị người khác nói sau lưng?”.
Đường Thái Tông nghe xong nói: “Khanh nói rất hay, trẫm sẽ ghi nhớ”.
Lời bàn
Quả thật, chúng ta làm người thì không thể lấy lòng được tất cả mọi người, nhưng chỉ cần tất cả mọi việc đều theo chính đạo mà hành, tâm không có điều khuất tất thì dù người khác có nói sao đi chăng nữa cũng chẳng cần phải bận tâm. Làm người nếu có thể ngộ được điểm này thì tự ắt sẽ giảm được nhiều phiền toái. Đây cũng là điều mỗi chúng ta nên hướng tới.
4 cuốn sách hay về cổ nhân
• Thuật xử thế của người xưa thông qua những điển tích của Trung Hoa để rút ra những bài học uyên thâm và đầy ngụ ý, góp phần định hướng người đọc đến các giá trị chân thiện mỹ trong cuộc sống.
• Cổ học tinh hoa là công trình biên khảo có giá trị vượt thời gian. Bởi lẽ, đó chính là tinh hoa của nền văn minh Hán học trong cái biển bao la của Bách gia chư tử Trung Hoa xưa.
• Trí tuệ của người xưa biên soạn lại những điển tích nổi bật nhất theo các thời kỳ. Nội dung cuốn sách được xem là tinh hoa phản ánh tư duy và ứng biến của người xưa, làm bài học đáng ngẫm cho hậu thế.
• Cái dũng của Thánh nhân không chỉ kể về những câu chuyện về sự dũng cảm của người xưa mà còn bàn phương pháp cụ thể để rèn luyện đến một tinh thần điềm đạm.
|
