Con ghệ là gì?
Quang Nguyễn
Con ghệ là tiếng lóng dùng để gọi bạn gái, người yêu (có hàm ý thiếu tôn trọng, xem thường).
.jpg)
Về từ nguyên, thật bất ngờ là từ này lại bắt nguồn từ tiếng Pháp congaï (chữ i có hai chấm trên đầu) đọc là koŋ-gaj!
Hẳn nhiên là nhìn từ congaï, chúng ta đều biết nguyên thủy của từ này 100% là tiếng Việt, có nghĩa là ... con gái! Nói rộng ra, congaï là từ mà người Pháp thời thuộc địa dùng để chỉ những phụ nữ trẻ người An Nam, có khi để chỉ vợ hoặc người tình người An Nam của những công chức thuộc địa thời Pháp hoặc đôi khi tiêu cực hơn, chỉ gái làng chơi.
Từ con gái trong tiếng Việt vẫn được giữ nguyên gốc trong tiếng Pháp (thành congaï) là hiện tượng bình thường. Không riêng gì con gái, các từ như pho (phở), nuoc mam (nước mắm), ao dai (áo dài), ... vẫn được giữ nguyên gốc khi chuyển sang tiếng Pháp.
Bìa cuốn sách Congaï - Người tình Đông Dương của Harry Hervey
Tại sao từ con gaï lại đọc thành con ghệ?
Thực ra trong thời kỳ Pháp thuộc chưa xuất hiện từ con ghệ. Từ này mãi đến khi quân đội Mỹ vào Việt Nam thay quân Pháp thì họ mới gọi girlfriend (bạn gái) người Việt của họ theo tiếng Pháp là congaï (lưu ý chữ i có hai chấm trên đầu). Ngặt nỗi là trong tiếng Anh hay tiếng Mỹ lại không có chữ i có hai chấm trên đầu như tiếng Pháp nên họ đọc chữ "gai" theo kiểu Ăng -Lê (chữ "i" một chấm) thành [gej] (như chữ "gây" chứ không như nguyên gốc là chữ "gai" như tiếng Việt hay tiếng Pháp)!
Và thế là con ghệ coi như là một thứ tiếng Anh "bồi" để gọi những cô gái cặp bồ cặp bịch với các chiến binh Mỹ thời ấy! Cách gọi "con ghệ" trở thành cách gọi không tôn trọng vì lẽ đó.
Hiện nay, cách gọi người yêu bằng từ con ghệ đã ít phổ biến hơn so với trước đây vì phần đông mọi người đã hiểu ghệ là tiếng lóng, không nên dùng. Tuy nhiên một số vùng ở Nam Bộ, nhất là miền Tây, từ này được dùng khá bình thường như một thói quen, mang hàm ý hài hước chứ không có ý xem thường. Có thể do một số người vẫn chưa hiểu rằng từ này từng dùng để chỉ cho gái bao hoặc gái làng chơi.
