Trong những công trình sử học của Phan Khoang ở thập kỷ 50 - 70 của thế kỷ XX, người ta còn chú ý đến tác giả này bởi lẽ, ông đã dành rất nhiều công sức của mình vào việc nghiên cứu Lịch sử xứ Đàng Trong. Tất nhiên ông không phải là người duy nhất để tâm, có nhiều tác giả ở miền Nam trước 1975 đã có những thành công nhất định trong việc khai phá địa hạt này như Lê Kim Ngân, Nguyễn Thế Anh, Sơn Nam, Nguyễn Hiến Lê…
Trong phần Tiểu dẫn, tác giả Phan Khoang viết như sau:
Các sử liệu về xứ Thuận Hóa, xứ Quảng Nam, phủ Gia Định trong thời kỳ các chúa Nguyễn làm chủ và mở mang đất ấy, từ hậu bán thế kỷ XVI đến hết thế kỷ XVIII, chưa được khai thác và chép thành sách. Mà ấy là thời kỳ của những thế hệ đã có một tinh thần tiến thủ và ý chí khai thiết đặc biệt trong lịch sử dân tộc, thời kỳ của những công trình mở rộng cương thổ trên một phần đất quan trọng ở phương Nam. Và các sử liệu ấy, so sánh với các sử liệu thuộc các thời kỳ trước đó của nước ta, không đến nỗi quá nghèo nàn. Vì chúng ta có chánh sử, có tư sử, lại có các thiên ký sự của các giáo sĩ, thương nhân Âu châu đã bắt đầu đến Đường trong thời gian ấy. Về chánh sử cũng như tư sử, chúng ta có hai nguồn sử liệu đối lập nhau, là Đại Việt Sử Kỷ Toàn Thư và Đại Việt Sử Ký Bản Kỷ Tục Biên, Phủ Biên Tạp Lục của Bắc Hà, Khâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục, Đại Nam Thực Lục, Đại Nam Liệt Truyện Tiền Biên, Gia định Thông chí, Nam triều Nguyễn Chúa Khai quốc công nghiệp diễn chí của Nam Hà, và như vậy, việc biên soạn dễ khách quan và có thể tránh được sự thiên vị.
Về các chế độ như binh bị, thuế khóa, sản vật, phong tục, kinh tế, tài chính, thơ văn của Nam Hà, chúng tôi đã lấy nhiều tài liệu, sách Phủ Biên Tạp lục, tác giả sách này là nhà họcgiả Lê Quí Đôn, làm Hiệp trấn Tham tán quân cơ Thuận Hóa năm Bính thân (1776), sau khi chúa Nguyễn cuối cùng, chúa Duệ tông, vừa bỏ Phú Xuân chạy vào Nam, đã xem được các sổ sách, văn thư của nhà Nguyễn, nên các tài liệu trong sách ấy ắt có giá trị xác thực.
|
Nếu Quý vị thấy tài liệu này có giá trị, hãy mời chúng tôi một tách cà phê nhé!
 |
Nhấp vào chữ Download bên dưới để tải về miễn phí ebook PDF scan Việt Sử: Xứ Đàng Trong 1558 - 1777 (Cuộc Nam tiến của dân tộc Việt Nam) của Phan Khoang được NXB Khai Trí ấn hành tại Sài Gòn năm 1970 trên Atabook.com
